Τετάρτη 20 Ιουνίου 2012

Το αφιερώνω σε όλες μου τις φίλες, τους ΜΙΚΡΟΥΣ μου ΑΓΓΕΛΟΥΣ...

Κυριακή 17 Ιουνίου 2012

ΜΙΚΡΟΙ ΑΓΓΕΛΟΙ


Ευχαριστώ την Βίκυ Κόλλια, φιλόλογο, δημοσιογράφο για την κριτική της, στους ΜΙΚΡΟΥΣ ΑΓΓΕΛΟΥΣ. Την ευχαριστώ, που «διάβασε» την καρδιά μου…                                    



                                           Μικροί Άγγελοι

     Είναι αλήθεια ότι ο χώρος της συγγραφής διευρύνεται ραγδαία τα τελευταία χρόνια με νέα είδη γραφής, ποικίλων ιδεολογικών και θεματικών προσανατολισμών και φυσικά με πολλά νέα πρόσωπα.

     Επαναπροσδιορίζεται διαρκώς όμως ο στόχος της συγγραφής ενός μυθιστορήματος ή ενός νέου βιβλίου εν γένει. Σαν σε σιωπηλή συμφωνία το συναίσθημα απουσιάζει, λανθάνει, αποσιωπάται, αποφεύγεται. Είναι άραγε ταμπού ο δημιουργός να εκφράζεται, ευαίσθητα, ανθρώπινα οικοδομώντας, κατ’αυτόν τον τρόπο, μια ιδιαίτερη και προσωπική σχέση με το κοινό του; Και τι έχει ανάγκη τελικά το αναγνωστικό κοινό που οι ειδήμονες με σκληρές βιβλιοκριτικές το αποτρέπουν από αναγνωστικές εμπειρίες ανθρωπιστικού είδους και διάθεσης; Μήπως όλοι αυτοί ευθύνονται και για την συναισθηματική αποστράγγιση της εποχής μας; Και τελικά γιατί ο αναγνώστης να μην λειτουργεί αυτόνομα, αυτόβουλα και ανεξάρτητα από κάθε είδους ιδεολογία ή άλλη χειραγώγηση;

    Μια ολόκληρη κατηγορία μυθιστορημάτων έχουν χαρακτηριστεί δυσμενώς ως ροζ λογοτεχνία και οι ενδείξεις λειτουργούν απαγορευτικά για τους αναγνώστες, τους φίλα προσκείμενους προς την ποιότητα. Και όμως κάποιος που διαβάζει συστηματικά γνωρίζει πως η κλασσική λογοτεχνία ποτέ δεν αφόρισε το συναίσθημα. Αντίθετα μάλιστα εμπλούτιζε και χρωμάτιζε με έντονα συναισθηματικά στοιχεία τους ήρωες της… Και έτσι προέκυψαν σπουδαίες φυσιογνωμίες στο παγκόσμιο συγγραφικό στερέωμα. Φυσιογνωμίες συγγραφέων αλλά και ηρώων.

    Η Ρένα Ρώσση-Ζαΐρη έχοντας διανύσει τα δικά της συγγραφικά χιλιόμετρα, και δεν είναι λίγα, αν λάβουμε υπόψη τον αριθμό των πνευματικών δημιουργημάτων, που είναι αρκετές δεκάδες, δεν απαρνιέται την ανθρώπινη φύση της ίδιας αλλά και των ηρώων της. Ίσως η πνευματική της θητεία στο παιδικό βιβλίο, που είναι πολύχρονη και επιτυχημένη, να μην είναι τυχαία. Προφανώς η επιλογή αυτού του συγγραφικού είδους δηλώνει πολλά για την ίδια και για τις επιλογές της.

    Οι Μικροί Άγγελοι  είναι ένα μυθιστόρημα ζωής. Τρία μικρά κορίτσια και ένα αγόρι μεταξύ τους να γεφυρώνει και να διαρρηγνύει σχέσεις. Με φόντο τον πανέμορφο Πόρο… Γαλάζια νερά, τα πεύκα που φθάνουν μέχρι την θάλασσα, φυσική ομορφιά καταπληκτική και η πρώτη ελληνική πρωτεύουσα να φιγουράρει σε όλο της το φυσικό και ιστορικό μεγαλείο και να φιλοξενεί ανθρώπινες ιστορίες, παρουσίες, χαρές και λύπες απλών ανθρώπων. Το Προγυμναστήριο, το κέντρο εκπαίδευσης του Πολεμικού Ναυτικού, ο Μητροπολιτικός ναός του Αγίου Γεωργίου, οι βαρκάρηδες που καλούν τον κόσμο σε μικρές διαδρομές, τα στενά σοκάκια, τα νεοκλασικά σπίτια με τα ωραία χρώματα… Όπως μας λέει η συγγραφέας εύστοχα ο Πόρος θυμίζει αρχιτεκτονικά ξεχασμένο μέρος της Αθήνας. Κάπου εκεί πλανιέται και η μορφή της κοκκινομάλλας Νεφέλης με το υπέροχο αρχαιοελληνικό όνομα. Η αφηγήτρια και κεντρική ηρωίδα διαθέτει εμφάνιση ξεχωριστή αλλά και προσωπικότητα ιδιαίτερη που εκπλήσσει τον αναγνώστη, καθώς η υπόθεση εξελίσσεται και η ηρωίδα μας μεγαλώνει.

     Το πόσο σκληρό αλλά και πόσο υπέροχο πράγμα είναι η παιδική ηλικία γίνεται σαφές από την αρχή. Ο κρυφός κόσμος της παιδικής ψυχής που οι μεγάλοι κάνουν ότι μπορούν για να την αλώσουν ή να την εξομοιώσουν με την δική τους προαποφασισμένη συμβατικότητα. Τρεις φίλες λοιπόν: Η Νεφέλη, η δυναμική, δίκαιη, διεκδικητική αλλά και ευαίσθητη ηρωίδα, η Μιρέλλα, όμορφη κι εκείνη αλαζονική, λιγότερο εσωτερική, λάτρης του υλικού κόσμου και των απολαύσεων που εκείνος συνεπάγεται, και η Άρτεμη, λεπτή και αέρινη, σαν τα λουλούδια με τα οποία γέμιζε τον κήπο της, δοτική, ανθρώπινη, συγχωρητική.

     Τι κοινά μπορεί να είχαν αυτά τα κορίτσια που με την δροσιά της νιότης τους γοητεύουν τον αναγνώστη; Μικρά οικογενειακά δράματα, κρυμμένα μυστικά ανθρώπινος πόνος, υποκρισία, μάταιες διεκδικήσεις. Η πατρική παρουσία ή απουσία αποδεικνύεται καθοριστική για τα ευαίσθητα παιδικά χρόνια αλλά και για τη δύσκολη περίοδο της εφηβείας. Υποψίες, συγκρούσεις, αρνήσεις, αυτοακυρώσεις... Τρία κορίτσια τραυματισμένα από την αδικαιολόγητη πατρική άρνηση ή απουσία. Η συγγραφέας μας προβάλλει εύσχημα κάποια από τα σοβαρότερα θέματα που συχνά καθορίζουν το μέλλον και την εξέλιξη ενός παιδιού, την ομαλή ή όχι ένταξή του στην κοινωνία. Η σύγκρουση του με τους γονείς, η απόρριψη, ο θυμός, η χαμηλή αυτοεκτίμηση, ο έρωτας, η φυγή, η προδοσία, η ανάγκη.

     Η αγάπη, φανερά ή καλυμμένα, επικρατεί σε όλο το μυθιστόρημα, δίνει το στίγμα της σε κάθε δύσκολη στιγμή των ηρωίδων λειτουργεί θεραπευτικά, γεφυρώνει διαφορές καταργεί ακόμα και τον θάνατο. Η αγάπη σε αυτό το βιβλίο παρουσιάζεται δεδομένη και ζητούμενη συνάμα. Πόσο δύσκολη είναι η φιλία μεταξύ των γυναικών ,πόσο συνηθισμένη η προδοσία, η αντιζηλία και πόσο εύκολα γκρεμίζονται δυνατές σχέσεις; Η πραγματική αγάπη, φιλική ή ερωτική, δεν χάνεται ούτε τραυματίζεται… Απλώς αλλάζει πρόσωπα.

    Η Νεφέλη και οι άγγελοι της, οι φίλες της αλλά και ο Άγγελος, ο μεγάλος της έρωτας. Σε ένα βιβλίο δίδαγμα η Ρένα Ρώσση-Ζαΐρη αποδεικνύει έμπρακτα πόσο καλά γνωρίζει τα δύσβατα, τα σκοτεινά μονοπάτια της ανθρώπινης ψυχής, τα περπατάει μαζί με τις ηρωίδες της καθώς εκείνες διαβαίνουν κάθε νέα περίοδο της ζωής τους μαζί ή χώρια. Τις παρακολουθεί ως παιδιά να παίζουν ανέμελα στις πανέμορφες ακρογιαλιές, ανταλλάσσοντας όρκους αιώνιας φιλίας, τις συναντά αργότερα έφηβες με τα πρώτα σκιρτήματα του έρωτα να ταράζουν τις ζωές τους και τις αφήνει να ωριμάσουν αργά, κοπιαστικά με πόνο, θυσίες, δύσκολα προσωπικές επιλογές. Τις χωρίζει και τις ξανασμίγει ώριμες πια. Μέσα από το μεγάλο ταξίδι της Νεφέλης από την παιδική ηλικία στην εφηβεία και έπειτα στην ωριμότητα, η Ελλάδα ζει σημαντικές ιστορικές στιγμές. Τις ταραγμένες πολιτικές διαδικασίες της δεκαετίας του ’60 και του ’70,την εθνική κρίση, τις εναλλαγές πολιτικών προσώπων και μια Ελλάδα που αγωνίζεται και εκείνη να επιβιώσει και να ωριμάσει παράλληλα με τις ηρωίδες.

    Η Νεφέλη κουβαλά μέσα της, όπως και η Ελλάδα, το παρελθόν της, την Πολίτισσα γιαγιά με τις ωραίες συνταγές και την ζεστή αγκαλιά της. Μετουσιώνει την αγάπη για την γιαγιά της σε γεύσεις και αρώματα. Βαπτίζει και τις φίλες της. Η Άρτεμη, η «βανίλια» ,η Μιρέλλα, η «κανέλλα», στοιχεία γεύσης, στοιχεία χαρακτήρα. Γεύσεις δυνατές και έντονες όπως και οι φίλες της, που τις χάνει όταν η ζωή την οδηγεί στο Παρίσι και τις ξαναβρίσκει όταν η μοίρα το αποφασίζει με έναν ιδιαίτερα συγκινητικό τρόπο. Οι πραγματικά δυνατοί δεσμοί δεν διαρρηγνύονται. Πόσο ανάγκη έχουμε να το ακούμε και να το διαβάζουμε αυτό σε μέρες ρευστότητας, όταν κάθε τι δεδομένο ανατρέπεται αιφνιδιαστικά όταν αμφισβητούνται αρχές και αξίες διαχρονικές.

    Ένα τόσο ανθρώπινο μυθιστόρημα έρχεται ως όαση σε μια ιδεολογική και συναισθηματική έρημο να μας υπενθυμίσει και να μας βεβαιώσει πως τίποτα δεν έχει χαθεί. Η Ρένα Ρώσση- Ζαΐρη με λόγο τρυφερό, προκλητικά συναισθηματικό, ιστορία καλοστημένη, προσωπική αφήγηση, ζωηρούς διαλόγους και δυνατές ηρωίδες παραδίδει ένα μάθημα ανθρωπιάς στους αναγνώστες της. 



Βίκυ Κόλλια, φιλόλογος-δημοσιογράφος

           Χανιά 15/06/2012